Пазарот на труд се менува побрзо од кога било и многу работни места кои постојат денес наскоро ќе исчезнат. Една неодамнешна студија на Светскиот економски форум укажува на две главни причини за претстојните промени: нови технологии и автоматизација и транзиција кон зелен бизнис и одржливост.
Брзиот напредок во новите технологии како што се големите и сложени збирки на податоци каде што традиционалните апликации за обработка на податоци не се применливи, клауд компјутерите и вештачката интелигенција се предвидува да доведат до значителни промени на пазарот на трудот.
Добрата вест е што примената на нови технологии дава поттик за целата економија и, додека ја елиминира потребата за некои работни места, истовремено создава многу други.
На крајот на краиштата, кога бизнисот може да постигне повеќе со помалку ресурси, тој природно се шири. Истражувачите на Светскиот економски ору велат дека речиси четвртина од сите сегашни професии ќе се променат во следните пет години.
Тоа значи дека оние кои сакаат да бидат успешни на се поконкурентниот пазар на трудот ќе мора постојано да учат нови вештини и да го подобруваат и дополнуваат своето знаење.
Најважните вештини
Техничката писменост е една од главните вештини што треба да ги стекнете за да бидете конкурентни на новиот пазар на труд. Ова не значи дека секој треба да знае програмски јазици или да ја разбере сложеноста на машинското учење.
Но, се верува дека работните места в образова група математика, инженерство, технологија и наука (MINT) ќе бидат уште побарани во иднина. Значи, ако се прашувате на кои предмети треба да се фокусира вашето дете во училиште, одговорот е: математика, компјутерски науки и природни науки.
Следната вештина на која треба да се обрне внимание е аналитичкото размислување кое бара подобрување на когнитивните способности – умот и способноста за воочување на обрасци, поврзување на факти и извлекување заклучоци во кои нема место за чувства и лични желби.
За да го постигнете ова, треба да вежбате внимание и коцетација, бидејќи гаџетите, социјалните мрежи, онлајн игрите, постојано го бараат нашето внимание и нè прават да се плашиме да не пропуштиме нешто.
Аналитичките вештини вклучуваат и љубопитност и постојано самоучење, а за да можете постојано да се подобрувате и учите, треба да можете да се фокусирате на сопствената цел.
Вештина која ќе биде високо ценета и ќе биде неопходна е високо ниво на англиски јазик. Исто така, креативноста. Во науката, инженерството, дизајнот и уметноста, ќе напредуваат оние кои знаат како успешно да ги комбинираат техничката писменост и креативноста.
Комуникацијата и емпатијата ќе бидат две вештини кои ќе бидат високо ценети, особено во ерата на вештачката интелигенција.
Без оглед на тоа колку брзо се развиваат машините, на луѓето секогаш ќе им требаат луѓе, а човечкото внимание, тимската работа, способноста да се слушаат другите, да се раскажуваат приказни и искуства, да се пружа поддршка и сочувство уште повеќе ќе се цени.
Според извештајот објавен во 2020 година на деловната социјална мрежа Linkedin (LinkedIn), комуникацијата е веќе најбараната вештина на пазарот на руд денес.
„Со зголемената употреба на вештачката интелигенција и роботиката на работното место, зголемениот број луѓе кои работат од далечина и технологијата што ни овозможува да се поврземе со луѓе ширум светот, никогаш не било поважно да знаеме како всушност да зборуваме и да се слушаме едни со други и да воспоставиме врска“, вели експертот за стекнување таленти и регрутирање Ден Негрони.
Нови технологии
Не е изненадувачки што во блиска иднина информатичката технологија и новите технологии ќе бидат меѓу најперспективните индустрии. Развојот на вештачката интелигенција и машинското учење ќе создаде привлечни можности.
Едно од ветувачките идни професии во оваа област е брз инженер – експерт за комуникација со модели на вештачка интелигенција кој помага правилно да се формулираат барањата и делува како еден вид посредник помеѓу вештачката интелигенција и луѓето.
Професиите поврзани со вештачката интелигенција кои ќе бидат барани вклучуваат експерти за етика, инженери за интернет (сајбер) безедност и развивачи на итереји меѓу човекот и машината. На луѓето од различни професии им се советува да не ја доживуваат вештачката интелигенција како конкурент, туку како партнер и да научат да соработуваат со неа.
Друга област што ќе отвори можности е анализата на големи и сложени збирки на податоци, од онлајн платформи како Netflix до големиот хадронски судирач или контролните системи. Сигурно ќе има работа за експертите за интернет (сајбер) безбедност, едноставно затоа што ќе има почувствителни податоци во оптек.
Ќе бидат потребни и експерти за финансиска технологија, делвни аналитичари и развивачи на блокчејн – технологија која овозможува комуникација со неколку компјутери (сервери) меѓу кои се врши трансакција на податоците.
Зелени работни места
Побарувачката за зелени работни места рапидно расте во сите полиња на работа и индустрии, се вели во Извештајот за иднината на работните места на Светскиот економски форум за 2023 година.
„Зелената транзиција може да создаде 30 милиони работни места на глобално ниво од 2030 година во областа на чиста енергија, енергетска ефикасност и технологии со ниски емисии“, се наведува во извештајот.
Засега, западните земји и Јапонија нудат најмногу можности за вработување во областа на зелената енергија и одржливиот развој, а Кина постепено се израмнува.
Овие работни места можат да бидат поврзани со бизнис менаџмент, наука, политика или директно со заштита на животната средина, во секторите кои се занимаваат со развој на обновливи извори на енергија и нови извори на енергија и батерии, зачувување на загрозени видови, деловен консалтинг или, на пример, право и измена на Законот за заштита на животната средина.
Исто така, ќе има голема побарувачка за урбанисти, архитекти, дизајнери и градители на паметни згради.
Здравствени работници
Светското население старее, а очекуваниот животен век се зголемува, па грижата и лекувањето ќе бидат уште попотребни. Затоа, здравствените работници ќе продолжат да бидат многу барани во блиска иднина.
Особено ќе бидат ценети здравствените работници кои не само што му даваат лекови на пациентот, туку и морална поддршка. Лекарите и специјалистите ќе мора постојано да учат и да се прилагодуваат на новите методи на дијагноза и третман, а вештачката интелигенција ќ им омогне.
Ќе има работа за психотерапевти и разни советници за личен и духовен развој.
Физички работи
Во наредните години ќе бидат потребни и луѓе кои вршат физичка работа, како механичари, мајстори, електричари и градежни работници. Човекот ќе остане незаменлив на работните места кои бараат мали и прецизни работи во различни области и индустрии.
Но, за да останат конкурентни, овие работници ќе треба постојано да го подобруваат своето техничко знаење и да совладуваат нови паметни алатки. Се очекува и раст на побарувачката за нови професии во зејоделтвот.
Населението на планетата расте и на сите им е потребна храна. Сепак, побарувачката за квалификувани инженери ќе биде поголема отколку за земјоделци.
Работни места кои најверојатно ќе исчезнат
Ќе има многу работни места кои нема да бидат потребни наскоро, а тоа се главно оние кои лесно се автоматизираат. Еве список на работни места кои наскоро би можеле да исчезнат од пазарот на трудот:
-Услуги за клиенти (благајници, продавачи, советници за купување итн.)
-Канцелариски менаџмент (поради зголемениот број на вработени кои работат на далечина)
-Внесување одатоци (статистички и финансиски службеници, дактилографи, преведувачи на технички документи)
-Сметководство
-Работници на подвижна лента во фабрика
-Креативност
Друга област која футуристите ретко ја спомнуваат, а која несомнено ќе биде неопходна е креативноста. Исто како што беше пред илјадници години, сите видови креативни работи што го пренесуваат човечкото искуство ќе останат фундаментално важни. Ќе бидат потребни писатели, поети, режисери, актери, комичари, уметници и музичари дури и ако вештачката интелигенција постави нови предивици на овие полиња.