Во сенката на зголемената инфлација која моментално ги обликува економските услови, клучно е да се разбере како овој феномен навистина различно влијае на различни групи граѓани. Низ призмата на основите на финансиската писменост се поставува прашањето: кои се победниците, а кои губитниците во инфлацијата? Независниот економски аналитичар Ивица Бркљача тоа го објасни на многу едноставен, но ефективен начин.
– Штедачите поминуваат најлошо. Тие првенствено штедат во банките без финансиски долг. Инфлацијата едноставно ја „јаде“ куповната моќ на заштедите, а каматата на штедењето е нула (малку над еден процент). Потрошувачките цени во Хрватска во последните две години пораснале за над 20 отсто, што значи дека штедачите изгубиле околу една петтина од вредноста на своите заштеди пред две години – вели Бркљача.
Од друга страна, на должниците им оди добро. Вистинската вредност на нивниот долг паѓа, а на оние кои имаат фиксни камати им оди уште подобро, па не го ни чувствуваат растот на каматите што се случува, додава Бркљача. Растат и платите: просечната нето плата во Хрватска номинално се зголемила за 14,1 отсто на годишно ниво, реално за 5,8 отсто според најновите податоци, што значи дека товарот за отплата на долгот реално станува сè помал.
Се разбира, истиот механизам важи и за државата. Иако хрватскиот јавен долг номинално не паѓа, односот на долгот кон БДП е она што е важно бидејќи ја покажува леснотијата и тешкотијата за правилно сервисирање на долговите. Тој сооднос во моментов нагло опаѓа како резултат на силниот раст на номиналниот БДП.
– Најдобро поминуваат оние кои на пример купиле стан на кредит пред неколку години. Од една страна им падна реалната вредност на долгот/заемот, а во исто време вредноста на станот им е зголемена, па тие се на победничката страна. На пример, порано ратата од кредитот им изнесуваше 40 отсто од платата, додека денес тој удел падна на 30 или 35 отсто (бидејќи ви е зголемена платата), а во исто време станот што го платиле за сто илјади евра е сега вреди 130 илјади евра. Со други зборови, нивниот капитал значително порасна, а во исто време тие можат полесно да го враќаат кредитот. Секако, ситуацијата може брзо да се промени, цените на становите може да почнат да паѓаат и/или луѓето да останат без работа, а заемот останува таму. Но засега ситуацијата е ваква – заклучува Бркљача.