Според една од анализите на Фондацијата Фридрих Еберт, повеќе од половина, односно 52,8 проценти од младите во Македонија би емигрирале во странство. Во анализата се наведува дека најчестата причина поради која би заминале во странство е подобрување на стандардот на живот, пристапот до подобри можности за вработување и подоброто образование.
Една од тие млади луѓе кои се одлучија да го напуштат својот роден крај е и 27-годишната Радица Бошковска, која веќе две години живее и работи во Германија. Иако завршила Економски факултет во Македонија со висок просек, таа работи во сендвичарница близу Минхен.
Таа вели дека се отселила од татковината не само поради лошата финансиска состојба, туку најмногу поради корупцијата, партизацијата, лошото здравство, лошото образование и недостаток на перспектива.
„Не можев да најдам работа во мојата струка, иако имав добар успех и диплома. Сите вработувања се вршеа преку врски и познанства, а не според квалификациите и знаењето. Бев принудена да работам за минимална плата во продавница, без да имам социјално и здравствено осигурување. Не можев да си го дозволам ни основното, а камо ли да планирам за иднината“, вели Радица.
Таа признава дека нејзиниот живот се променил од кога се преселила во Германија.
„Овде чувствувам дека сум почитувана. Работам во сендвичарница, но имам плата која ми овозможува да живеам нормално, да патувам, да учам. Имам и социјална заштита, ако останам без работа или ако се разболам. Имам и можност да се преквалификувам или да продолжам со образованието. Овде не ме интересира која партија е на власт, бидејќи сите институции функционираат и ме третираат како граѓанин, а не како гласачко ливче“, истакнува Радица.
Таа не е единствената која се соочува со овие проблеми. Многу други млади луѓе споделуваат слични искуства и разочарувања од државата во која се родени. Некои од нив се обидуваат да се вратат и да дадат придонес за подобрување на состојбата, но се судираат со бирократија, непрофесионализам и дискриминација. Други, пак, се откажуваат од идејата да се вратат и го градат својот живот некаде на друго место каде што ќе имаат повеќе можности и среќа.
Зошто младите бегаат од државата и бараат подобар живот во странство? Одговорот е јасен: бидејќи државата не им нуди ништо освен разочарување, фрустрација и безнадежност. Додека тоа не се промени, младите ќе продолжат да бегаат, а државата ќе ги губи своите највредни ресурси – талентите, знаењето и енергијата на својата млада генерација.
„Емиграцијата на младите е дел од глобалната тенденција на мобилност на работната сила, која е поттикната од процесите на глобализација, интеграција и дигитализација. Меѓутоа, во случајот на Македонија, таа е и резултат на низа внатрешни фактори, како што се: нискиот квалитет на живот, недостатокот на работни места и кариерни можности, нискиот квалитет на образованието и здравството, високата стапка на корупција и партизација, ниското ниво на демократија и владеење на правото, ниското ниво на социјална и меѓуетничка кохезија, ниското ниво на доверба и оптимизам за иднината итн. Сите овие фактори влијаат на одлуката на младите да си заминат од земјата во барање на подобар живот“, велат социолозите со коишто разговаравме.
Емиграцијата на младите има сериозни последици за демографскиот и економскиот развој на земјата, додаваат тие.
„Според едно истражување од 2018 година, 58 проценти од младите велат дека би се иселиле од државата, а 64,8 проценти се незадоволни од своето место во државата. Ова значи дека земјата ги губи своите најперспективни и најобразовани кадри, кои би можеле да дадат придонес за нејзиниот напредок. Според една друга анализа од 2021 година, миграцијата на младите го чини Западен Балкан 5,5 милијарди евра годишно, од кои 3,08 милијарди се губење на растот на БДП. Ова значи дека земјата ги губи своите финансиски ресурси, кои би можеле да се инвестираат во подобрување на квалитетот на живот на граѓаните. За да се спречи или намали емиграцијата на младите, потребни се комплексни и долгорочни решенија, кои би ги задоволиле потребите и очекувањата на младата генерација“, коментираат социолозите. ()